عید غدیر خم از دیدگاه بزرگان و عالمان
گفتار مقریزى که مى گوید : اولین بارى که این عید در اسلام معروف شد ، در زمان فرمانروایى معزالدوله على بن بویه ، در عراق بود ، وى آن را به سال سیصد و پنجاه و دو هجرى ، بوجود آورد و از آن پس ، شیعیان این روز را عید قرار دادند ، غیر صحیح و قابل قبول نیست . زیرا مسعودى گفته است : فرزندان و شیعیان على رضى الله عنه ، این روز را گرامى مى داشتند و این در حالى است که مسعودى شش سال قبل از تاریخى که مقریزى مى گوید ، یعنى به سال سیصد و چهل و شش هجرى ، فوت کرده است . فرات بن ابراهیم از دانشمندان قرن سوم ، حدیثى را از امام صادق (ع) روایت مى کند که حضرت در آن از آباء طاهرینش ـ علیهم السلام ـ نقل مى کند : رسول اکرم(ص) فرمود :
یوم غدیر خم أفضل أعیاد أمتى ... ( روز غدیر از بهترین اعیاد امت من است ... )
امام على (ع) در سالى که روز جمعه و روز غدیر با هم مصادف شده بود ، براى مردم خطبه خواند و در آن فرمود :
ان الله عزوجل جمع لکم معشر المؤمنین فى هذا الیوم عیدین عظیمین کبیرین ... ( خداى عزوجل در این روز ، دو عید عظیم بزرگ را براى شما گروه مؤمنان جمع کرده است . )
در این خطبه طولانى امام مردم را به انجام کارهایى که شایسته است در اعیاد انجام گردد و اظهار شادى و سرور در این گونه ایام ـ بطور تفصیل ـ امر مى کند . طالبین به این خطبه مراجعه کنند .
فرات به سند خود از فرات بن أحنف و او از امام صادق (ع) روایت مى کند که : به امام عرض کردم : فدایت شوم ، آیا عیدى بهتر از عید فطر ، و عید قربان ، و روز جمعه ، و روز عرفه براى مسلمین وجود دارد ؟ حضرت به من فرمود :
نعم ، أفضلها و أعظمها و أشرفها عندالله منزلة، هو الیوم الذى أکمل الله فیه الدین ، و أنزل على نبیه محمد : ألیوم اکملت لکم دینکم الخ ...
( بلى ، افضل و أعظم و أشرف اعیاد از نظر قدر و منزلت در نزد خدا ، روزى است که در آن خدا دینش را کامل کرد و آیه شریفه : الیوم أکملت لکم دینکم ... را بر پیامبرش نازل کرد . )
در کتاب شریف کافى آمده است : حسن بن راشد از امام صادق (ع) نقل مى کند که حضرت روز غدیر را عید خواند و در آخر کلام خود فرمود :
فإن الأنبیاء صلوات الله علیهم کانت تأمر الأوصیاء بالیوم الذى کان یقام فیه الوصی أن یتخذ عیدا ( انبیاء الهى صلوات الله علیهم به جانشینان خود دستور مى دادند که روز انتخاب و برگزیدن وصى را جشن بگیرند )
حسن مى گوید : عرض کردم : اگر کسى آن را روزه بگیرد چه وضعى دارد ؟
حضرت فرمود : صیام ستین شهرا
مؤید این مطلب روایتى است که خطیب بغدادى از ابوهریره ، با سندى که راویان آن همگى از ثقات مى باشند ، نقل مى کند . در این روایت ابوهریره نقل مى کند :
هر کس روز هجدهم ذى الحجه را روزه بگیرد ، ثواب روزه شصت ماه برایش نوشته مى شود . و این روز ، روز غدیر خم است .
و در روایت دیگرى آمده است که : رسول اکرم (ص) به حضرت على (ع) سفارش کرد که مسلمین این روز را عید بگیرند . در این باره به روایات ذیل مراجعه کنید :
روایت مفضل بن عمر از امام صادق (ع) ، روایت عمار بن حریز عبدى از امام صادق (ع) و روایت ابوالحسن لیثى از امام صادق (ع) و نیز روایت زیاد بن محمد از آن حضرت (ع) .
فیاض بن عمر محمد بن طوسى در سال دویست و پنجاه و نه ، در حالى که بیش از نود سال از عمرش مى گذشت گفت : ابوالحسن على بن موسى الرضا ـ علیه السلام ـ را در روز غدیر خم دیدم که گروهى از خواصش ، در حضور آن بزرگوار نشسته بودند . حضرت (ع) آنان را براى صرف افطار دعوت کرده بود و طعام و خیرات و عطایابى از قبیل پوشاک و حتى انگشتر و کفش به منازل آنان فرستاد و وضع آنان و حواشى خود را تغییر داد و در آن روز وسائلى را دیدم بکار گرفتند که سابقه نداشت . و در این حال حضرت (ع) فضایل این روز بزرگ را براى آنان ذکر مى کرد . الخ ...
در کتاب مختصر بصائر الدرجات ، به اسناد از محمد بن علاء همدانى واسطى و یجبى بن جریح بغدادى آمده است که گفتند : با هم ، به قصد دیدار احمد بن اسحاق قمى ، از اصحاب امام حسن عسکرى (ع) ( متوفاى 260 ) عازم شهر قم شدیم . هنگامى که رسیدیم ، در منزل او را کوبیدیم ، دخترکى عراقى در را باز کرد . حال احمد را از او پرسیدیم . گفت : مشغول برگزارى عید خود است ، زیرا امروز عید است . گفتیم : سبحان الله ، أعیاد شیعه چهارتاست : عید قربان ، عید فطر ، عید غدیر و روز جمعه الخ ...
علامه امینى در کتاب ارزشمند الغدیر ، دهها روایت از دهها کتاب مورد وثوق اهل سنت دال بر عید بودن روز غدیر در قرون اول اسلام و اینکه این عید ، شایع و معروف بود ، جمع آورى و نقل کرده است ... کافى است به فصلى از این کتاب مراجعه شود که در آن تبریک و تهنیت شیخین ( ابوبکر و عمر ) به حضرت على (ع) را به مناسبت انتصاب او از طرف رسول خدا (ص) به ولایت ، ذکر مى کند .
غیر از منابعى که تهنیت صحابه را بدین مناسبت ذکر کرده اند و علاوه بر منابع بسیارى که بر عید بودن روز غدیر تصریح کرده اند ، علامه امینى تبریک شیخین را از شصت منبع معتبر ذکر کرده است .
لذا از این مطالب معلوم مى شود که : گفته ابن تیمیه در مورد عید غدیر که : عید گرفتن این روز هیچگونه دلیلى ندارد و در بین سلف ، چه از اهل بیت و چه از دیگران ، کسى آن را جشن نگرفته ، صحیح نیست و مستند به دلیل علمى یا تاریخى نمى باشد و دلائل محکم خلاف آن را ثابت مى کند .