تصاویر ورود مادران آمریکایی را به داخل ایران نگاه می کنم. شک ندارم که تعداد زیادی از شهروندان آمریکایی و ایرانی و بسیاری دیگر در سراسر دنیا این تصاویر را دیده اند. همان تصاویر ورودی که حجابی دارند که شباهت به چادرهای ایرانی ندارد و بیشتر مانند مقنعه های بلندی است که در بعضی کشورهای اسلامی ِ شرقی پوشیده می شود. مدل پوشیدن چادر را نگاه می کنم و حتی می توانم آن را با تصاویر ِ حجابشان در زمان ملاقات با فرزندانشان در هتل استقلال مقایسه کنم.
می خواهم ببینم که این تصاویر وقتی در جاهای مختلف و در بین افراد مختلف با سلیقه های متفاوت پخش می شود چه عکس العملی را در بردارد؟ در ایران که به راحتی می شد عکس العمل ها را دید. یک عده به تصور اینکه نظام این حجاب را سر این زنان مسن آمریکایی کرده، بد و بیراهشان را نثار ِ نظام و حجاب اجباری کردند. یک گروه دیگر که به شکل افراطی معتقد به حجاب و حتی پوشیه و … دارند احتمالا خوششان آمده باشد که این زنان اینگونه وارد شده اند و فارغ از اینکه چه کسی آن را بر سر ایشان کرده است، کمی هم همدردی با این زنان ِ مظلوم ِ فرزند دربند کرده اند. یک عده دیگری هم که احتمالا خوراکشان اخبار صدا و سیماست نیز حتما باید دلشان سوخته باشد و در دلشان چیزی هم به دولت بابت دستگیری فرزندان ِ این زنان مظلوم - با آن حجاب خاص - گفته اند.
اما این تصاویر تنها متعلق به ایران نیست. تصاویری است که مخابره شده است. این تصویر برای غیر مسلمانان چه پیامی دارد؟ برای آنهایی که از ایران و زن ایرانی تصویر “ بدون دخترم هرگز” بتی محمودی یا “پرسپولیس” مرجانه ساتراپی را دیده اند، این تصویر یعنی نشانه. درواقع این تصویر می تواند به عنوان یک نشانه بازتولید خاطرات پیشینی و تصاویر ِ پیشینی از ایران باشد و بنابراین ورود این مادران به جای اینکه یک حس انسانی از طرف ایران را به نمایش بگذارد، همزمان حس منتقل کننده آن فیلم ها را هم با خود دارد.
تهیه کننده این چادرها و آماده کننده این تصویر طرف ایرانی نیست و این واضح است. سفیر سوییس در ایران و حجابش - همراه مادران آمریکایی- و نیز کلیه خارجی های وارد شده به ایران نیز شاهد ماجرا هستند. همه اینها به کنار، نوع پوششی که انتخاب شده نیز گویاست. بدون شک طرف آمریکایی وقت زیادی و برنامه زیادی برای عمل رسانه ای ِ ورود مادران و کاستن اثر انسانی آن از طریق رسانه داشته و با هوشیاری آن را اجرا کرده است. اما اینکه چه کسی و چرا زمینه ساز ایجاد چنین تصاویری از ایران می شوند، کافیست این روزها کمی گوشمان را برای شنیدن بلندگوهای رسمی تیز کنیم. هرچند که دیگر به گوش تیز کردن هم نیازی نیست. همه چیز مقابل دیدگان ماست.