1262 میلیارد تومان هزینه هر روز تعطیل برای اقتصاد ملی
علی پاکزاد: تعطیلات رسمی کشور در حال حاضر بالغ بر 77 روز است که در تقویم های سالانه ثبت می شود، این تعطیلات شامل 52 روز جمعه و 25 روز تعطیلات مناسبتی است که در برخی از سالها به دلیل تطابق تعطیلات مناسبتی با تعطیلات اخر هفته تعداد این تعطیلات کاهش پیدا می کند ولی چند سالی است که تعطیل روز های بین التعطیلات به سنت تبدیل واین توقع را در مردم ایجاد کرده است که این ایام را از پیش تعطیل می دانند.
این مسئله باعث شده است ایام تعطیلات در کشور از مرز روزهای ثبت شده در تقویم ها فراتر برود و این مسئله از سوی کارشناسان اقتصادی به یک واقعه بد برای اقتصاد ملی تعبیر می شود زیرا هرچه تعطیلات افزایش پیدا کند در عمل میران تولید در کشور کاهش پیدا می کند و در عمل ایجاد ارزش افزوده را در عرصه ملی کاهش می دهد و اولین دستاورد این وضعیت وابستگی بیشتر اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی از یک سو واز سوی دیگر افزایش سهم دولت (به عنوان متولی درآمدهای نفتی) در تولید ناخالص ملی را به دنبال دارد.
محاسبه زیان حاصل از افزایش تعطیلات در عرصه های اقتصادی برمبنای روش های مرسوم حسابداری کار اسانی نیست و البته در این زمینه نیز ارقام مختلفی بیان شده است ولی معمول ترین روش تقسیم میزان تولید ناخالص کشور به ایام کاری رسمی است که از این طریق می توان گفت در سال جاری میزان هزینه تحمیلی هر روز تعطیلات اضافه معادل 1262 میلیارد تومان خواهد بود.
نکته قابل توجه انکه با توجه به حجم بالای سهم دولت در اقتصاد ایران بخش عمده ای از این زیان به دولت تحمیل شده است و به طور حتم می تواند در سالهای آتی به افزایش کسر بودجه بیشتر دولت منجر شود، البته دولت با توجه به امکاناتی مانند استقراض از سیستم بانکی و استفاده از درامد نفت توان پوشاندن این هزینه ها را خواهد داشت ولی در عمل این نوع عملکرد به معنی اتلاف منابع ملی است.
ارقام نجومی خسارت های اقتصادی ناشی از بالا بودن تعطیلات به شکلی است که حتی زمینه انتقاد مستقیم مقام معظم رهبری را هم فراهم کرده است تا انجا که مقام معظم رهبری در یکی از خطبه های نماز جمعه بعد از تعطیلات نوروزعنوان کرد:« این تعطیلات طولانى و بىدلیل، هیچ منطق عقلایى ندارد. وضع خوبى نیست که اوّلِ سال، روزهاى متوالى - گاهى دو هفته و گاهى بیشتر - همه چرخهاى فعّالیت در کشور از حرکت بیفتد. خلاف مقرّرات هم هست، طبق مقرّرات تعطیلیها محدود است. ما در ایّام سال، تعطیلى زیاد داریم که این به زیان کشور است. در بعضى از کشورهاى دنیا، طبق فهرستى که مشاهده مىکردم، همه تعطیلات رسمى در طول سال از پنج، شش روز تجاوز نمىکند. لکن ما تعطیلیهایمان بسیار زیاد است... آنهم در آغاز سال. بالاخره در اوّلِ سال، اوّلِ یک دوره جدید مالى و کارى است. توصیه مؤکّدِ بنده این است که هم مسؤولین و هم آحاد مردم عزیزمان تصمیم بگیرند این تعطیلات را کم کنند. این همه تعطیلاتِ پىدرپى، زیانهایى به بار مىآورد که هر چند در اوّل کار محسوس نیست، لکن نتایج آن براى همه زیانبار است.»
البته این تعطیلات به غیر از انکه در عرصه داخلی اقتصاد کشور زیان های زیادی داشته است متاسفانه زیان های عدم تقارن تعطیلات کشور را با دیگر کشورهای جهان افزایش داده است. در حال حاضر خلاء ناشی ار عدم تقارن تعطیلات هفتگی ایران با دیگر کشورهای جهان حدود 4 روز است یعنی در بخش عمده ای از هفته مبادلات خارجی کشور دچار اختلال می شود و این مسئله زیان های زیادی به دنبال دارد که اگرچه رقمی برای ان استخراج نشده است ولی بحث تغییر ایان تعطیل کشور از پنج شنبه به شنبه را دامن زده است، پیشنهادی که در راستای اجرای طرح تحول اقتصادی در کارگروههای مربوط هب بازرگانی خارجی در حال بررسی است.
دولت در ایام ماه مبارک رمضان اقدام به کاهش ساعات کار ادارات کرد کاری که با توجه به بهرو وری پایین ساعات کار اداری در میان دستگاههای دولتی باعث ایجاد مشکلات فراوان برای مردم شده است زیرا در عمل ساعات مراجعه مردم به ادارات از 8 ساعت در روز به 5 ساعت کاهش پیدا کرده است و اگرچه در مورد قانونی یا غیر قانوی بودن این اقدام بحث های در مجلس در گرفت ولی در عمل مسکوت ماند و به نتیجه نرسید.
در نهایت نگاهی به میزان هزینه اقتصادی تحمیل شده به دو بخش خصوصی و دولتی در اثر افزایش تعطیلات نشان می دهد بخش خصوصی نیز در سال جاری بالغ بر روزی 240 میلیارد تومان باید هزینه عدم تولید را بپردازد و متاسفانه هیچ کس پاسخگوی این هزینه ای که به بخش خصوصی کشور تحمیل می شود نیست.